Endometrioza to przewlekła choroba zapalna, dotykająca około 10% osób menstruujących. Objawia się występowaniem tkanek endometrium (błony śluzowej macicy) poza jamą macicy – najczęściej w obrębie miednicy mniejszej – co prowadzi do bolesnych miesiączek, bólu w czasie współżycia, problemów z płodnością i przewlekłego bólu miednicy. Jej ogniska mogą rozrastać się także na inne narządy, więzadła, zajmować nerwy czy mięśnie jak np. przeponę – główny mięsień oddechowy.
Adenomioza, „siostra” endometriozy (bardzo często występują jednocześnie) występuje, gdy komórki endometrium wrastają w głąb mięśniówki macicy powodując bolesne skurcze, powiększenie macicy, nasilone krwawienia i stan zapalny.
To właśnie fizjoterapia uroginekologiczna, pośród leczenia farmakologicznego, dietetycznego i psychoterapeutycznego a czasem także chirurgicznego odgrywa kluczową rolę w kompleksowym leczeniu tej choroby.
Endometrioza jako choroba przewlekła i zapalna
Endometrioza wiąże się z przewlekłym stanem zapalnym w obrębie miednicy a nierzadko całego organizmu. To stan, który nie tylko powoduje ból, ale też prowadzi do zwiększonego napięcia mięśni dna miednicy, ograniczenia ruchomości narządów oraz zaburzeń postawy. Z czasem ciało „uczy się” bólu – w układzie nerwowym tworzą się trwałe połączenia związane z bólem przewlekłym (tzw. centralna sensytyzacja), co oznacza, że nawet łagodne bodźce mogą być odczuwane jako bolesne.
Z pomocą technik fizjoterapeutycznych możemy przerwać ten cykl. Poprzez techniki manualne, terapię tkanek miękkich, pracę nad świadomością ciała i oddechu a także odpowiednio dobraną aktywność fizyczną – możliwe jest złagodzenie napięć, poprawa elastyczności tkanek i zmniejszenie dolegliwości bólowych.
Wpływ endometriozy na seksualność
Ból podczas współżycia (dyspareunia) to jeden z częstszych objawów endometriozy. Może mieć charakter mechaniczny (np. z powodu zrostów powodowanych przez ogniska) lub wynikać z nadmiernego napięcia mięśni dna miednicy. To z kolei może prowadzić do unikania zbliżeń, lęku przed bólem, spadku libido i negatywnego wpływu na relacje partnerskie.
Fizjoterapia może pomóc w diagnozie przyczyn bólu, rozluźnieniu mięśni, edukacji w zakresie ergonomii współżycia i budowaniu pozytywnych skojarzeń z dotykiem i przyjemnością oraz własnym ciałem. Dzięki delikatnej i empatycznej pracy z ciałem, osoba z endometriozą może odzyskać kontrolę nad swoim życiem intymnym.
Jak wygląda terapia?
Skuteczna fizjoterapia uroginekologiczna w endometriozie nie ogranicza się do pracy z mięśniami dna miednicy. To kompleksowa opieka i współpraca z pacjent_ką, która może obejmować:
- terapię narządów miednicy,
- techniki oddechowe,
- pracę z postawą ciała i ruchem,
- edukację w zakresie ergonomii codziennej (np. nawyki toaletowe, prawidłowa higiena snu czy edukacja seksualna),
- ćwiczenia poprawiające mobilność i świadomość ciała,
- współpracę z lekarzami, psychoterapeutą, dietetykiem i seksuologiem
Autorka: Martyna Kędra